Suche zapalenie rogówki i spojówki u psa, znane również jako zespół suchego oka (KCS – keratoconjunctivitis sicca), to przewlekła choroba oczu, która prowadzi do niedostatecznej produkcji łez. Brak odpowiedniego nawilżenia powoduje podrażnienie, stan zapalny i uszkodzenie powierzchni oka. W zaawansowanych przypadkach może dojść do trwałego upośledzenia wzroku, a nawet ślepoty. Choroba wymaga stałej kontroli weterynaryjnej i długotrwałego leczenia. W tym artykule omówimy przyczyny, objawy, metody diagnostyki, sposoby leczenia oraz profilaktykę zespołu suchego oka u psów.
Przyczyny suchego zapalenia rogówki i spojówki
Zespół suchego oka u psów jest spowodowany zaburzeniem pracy gruczołów łzowych, które nie produkują wystarczającej ilości łez. Może to wynikać z różnych czynników, w tym chorób autoimmunologicznych, urazów, a także predyspozycji rasowych.
Najczęstsze przyczyny KCS u psów:
- Choroby autoimmunologiczne – to najczęstsza przyczyna zespołu suchego oka u psów. Układ odpornościowy atakuje gruczoły łzowe, stopniowo prowadząc do ich zaniku i zmniejszonej produkcji łez.
- Infekcje wirusowe – niektóre wirusy, np. wirus nosówki psów, mogą uszkadzać gruczoły łzowe i prowadzić do ich niewydolności.
- Urazy i zabiegi chirurgiczne – uszkodzenie gruczołów łzowych w wyniku urazu głowy lub operacji w okolicach oczu może prowadzić do zespołu suchego oka.
- Cukrzyca i choroby endokrynologiczne – psy z cukrzycą, niedoczynnością tarczycy i zespołem Cushinga mogą być bardziej podatne na rozwój KCS.
- Niektóre leki – długotrwałe stosowanie leków, takich jak atropina, sulfonamidy czy niektóre środki uspokajające, może wpłynąć na zmniejszenie produkcji łez.
- Predyspozycje genetyczne i rasowe – niektóre rasy są bardziej narażone na rozwój zespołu suchego oka. Dotyczy to szczególnie:
- Cavalier King Charles Spaniel
- Cocker Spaniel
- Shih Tzu
- Bulldog angielski
- West Highland White Terrier
- Mops
Psy predysponowane do KCS powinny być regularnie kontrolowane przez weterynarza, aby wcześnie wykryć ewentualne zmiany w produkcji łez.
Objawy zespołu suchego oka u psa
Zespół suchego oka rozwija się stopniowo, a jego objawy mogą początkowo nie być łatwo zauważalne. W miarę postępu choroby pojawiają się coraz bardziej charakterystyczne symptomy, takie jak:
- Czerwone, podrażnione oczy – przewlekłe zaczerwienienie spojówek jest jednym z pierwszych objawów.
- Suchość oka – brak naturalnej wilgoci sprawia, że powierzchnia oka wygląda matowo i jest podatna na uszkodzenia.
- Gęsta, śluzowo-ropna wydzielina – w przeciwieństwie do normalnych łez, które są wodniste, u psów z KCS wydzielina jest gęsta, lepka i często żółtawa.
- Częste mruganie i mrużenie oczu – pies odczuwa dyskomfort i może często trzeć oczy łapą.
- Unikanie światła – światłowstręt może świadczyć o poważnym stanie zapalnym rogówki.
- Uszkodzenia rogówki – w zaawansowanych przypadkach mogą pojawiać się owrzodzenia rogówki, które powodują ból i mogą prowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku.
- Zmętnienie i pigmentacja rogówki – w wyniku przewlekłego stanu zapalnego rogówka może zmieniać barwę i stawać się mętna lub pokrywać się ciemnymi plamami.
Jeśli właściciel zauważy którykolwiek z tych objawów, konieczna jest wizyta u weterynarza.
Jak diagnozować KCS u psa?
Weterynarz przeprowadza szereg badań w celu potwierdzenia zespołu suchego oka i oceny stopnia zaawansowania choroby. Podstawowe testy diagnostyczne obejmują:
- Test Schirmera – najważniejsze badanie, które mierzy ilość produkowanych łez. Polega na umieszczeniu paska bibułki w dolnej powiece i ocenie stopnia jego nawilżenia. Wynik poniżej 10 mm w ciągu 60 sekund wskazuje na niewystarczającą produkcję łez.
- Badanie fluoresceinowe – służy do wykrywania owrzodzeń i uszkodzeń rogówki.
- Oftalmoskopia – ocena struktur oka w celu wykluczenia innych chorób.
- Badania krwi – mogą pomóc w wykryciu chorób ogólnoustrojowych, które przyczyniają się do zespołu suchego oka.
Leczenie suchego zapalenia rogówki i spojówki
Leczenie KCS zależy od przyczyny choroby, ale w większości przypadków jest długotrwałe i wymaga regularnego stosowania leków oraz pielęgnacji oczu.
Terapia farmakologiczna
- Krople nawilżające (sztuczne łzy) – podstawowa forma leczenia, pomagają utrzymać odpowiednie nawilżenie oka.
- Cyklosporyna i takrolimus – leki immunosupresyjne stosowane w celu pobudzenia gruczołów łzowych do produkcji łez.
- Antybiotyki i leki przeciwzapalne – w przypadku infekcji bakteryjnych lub wtórnych stanów zapalnych.
- Mukolityki – pomagają rozrzedzić gęstą wydzielinę, ułatwiając jej usuwanie.
Pielęgnacja oczu
- Regularne przemywanie oczu – solą fizjologiczną lub specjalnymi płynami do oczu dla psów.
- Usuwanie wydzieliny – delikatne oczyszczanie powiek z nadmiaru śluzu i ropy.
Zabiegi chirurgiczne
W przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów, można rozważyć operację:
- Przeszczep ślinianki do worka spojówkowego – zabieg ten polega na skierowaniu śliny do oka, aby zastąpić brakujące łzy.
Jak zapobiegać zespołowi suchego oka?
Nie zawsze można zapobiec KCS, ale istnieją sposoby na zmniejszenie ryzyka:
- Regularne badania okulistyczne – zwłaszcza u ras predysponowanych.
- Ochrona oczu – unikanie urazów i kontaktu z chemikaliami.
- Dieta bogata w kwasy tłuszczowe Omega-3 i Omega-6 – wspiera zdrowie oczu.
- Wczesne leczenie infekcji oczu – zapobiega ich przewlekłości i powikłaniom.
Zespół suchego oka to choroba wymagająca systematycznego leczenia i opieki. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają utrzymać zdrowie oczu psa i poprawić jego komfort życia. Regularna kontrola i pielęgnacja oczu to klucz do skutecznego zarządzania tą chorobą.
